صنعت چاپ در ایران با چالشی جدی روبه‌روست: واردات صنعت چاپ که برای تأمین مواد اولیه حیاتی لازم است، اکنون در بن‌بست ارزی قرار گرفته است. واحدهای چاپی نمی‌توانند به‌موقع و با کیفیت مورد نیاز کاغذ، مرکب، چسب، و مواد شیمیایی را وارد کنند. این وضعیت هزینه تولید را افزایش داده و رقابت‌پذیری داخلی را تضعیف کرده است.
مشکل تخصیص ارز و تأخیر در ثبت سفارش
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در مسیر واردات صنعت چاپ وجود دارد، تأخیر در تخصیص ارز توسط سیستم بانکی است. ثبت سفارش کالا ممکن است ماه‌ها طول بکشد و وقتی ارز اختصاص پیدا می‌کند، زمان قیمت در مبدا تغییر کرده است یا اعتبار اسناد پروفورما منقضی شده است.
در نتیجه واردکنندگان ناچار می‌شوند از منابع نامعتبر استفاده کنند یا مجبور به واردات کالاهایی با کیفیت پایین شوند.
ضعف تولید داخلی در تأمین مواد اولیه
بخش قابل‌توجهی از مواد مورد نیاز صنعت چاپ در داخل تولید می‌شوند، اما حجم تولید داخلی پاسخگوی نیاز بازار نیست. برخی کالاها حتی اگر تولید شوند، هزینه تمام‌شده بالاتری نسبت به نمونه وارداتی دارند. این موضوع باعث می‌شود بعضی از چاپخانه‌ها به سمت واردات روی آورند.
برای مثال، اگر یک قطعه مکانیکی دستگاه چاپ خراب شود، یافتن آن در بازار دشوار است و سفارش واردات آن ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
تأثیر نوسانات ارزی بر قیمت محصولات چاپی
نرخ ارز تأثیر مستقیمی بر قیمت مواد اولیه وارداتی دارد. وقتی ارز گران می‌شود، هزینه تأمین مواد افزایش می‌یابد و ضمن آن، به‌طور غیرمستقیم بر قیمت کالاهای ساخت داخل نیز اثر می‌گذارد، چرا که حتی تولیدات داخلی به مواد وارداتی وابسته‌اند.
این افزایش قیمت منجر می‌شود هزینه نهایی محصولات چاپی بالا برود و بعضی از فعالان مجبور شوند مواد جایگزین کم هزینه‌تر مانند مواد پلیمری را استفاده کنند.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود روند تأمین
سیاست‌گذاری دقیق‌تر جهت اولویت دادن به مواد اولیه با ارزش افزوده بالا و اجتناب از واردات مواد کم‌ارزش
تسهیل فرآیند ترخیص کالا از گمرک با کاهش بروکراسی و حذف موانع اداری
تقویت منابع داخلی و تشویق تولیدکنندگان به تحقیق و توسعه برای تولید مواد با کیفیت
واگذاری تخصیص ارز به بخش‌های متخصص و مرتبط با صنعت چاپ
حمایت‌های ویژه و اعتبارات دولتی برای واردکنندگان مطمئن و دارای سابقه
نتیجه‌گیری
وضع موجود نشان می‌دهد واردات صنعت چاپ در ایران نه تنها دشوار شده است بلکه به معضلی بنیادی برای تأمین مواد اولیه تبدیل شده است. اگر سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان توجه ویژه‌ای به تخصیص به‌موقع ارز، کاهش موانع اداری، و تقویت تولید داخل نداشته باشند، بحران ادامه خواهد داشت.
اجرای راهکارهایی مانند تسهیل ترخیص گمرکی، اولویت دادن به واردات مواد کلیدی، و حمایت از تولید داخلی با تحقیق و توسعه، می‌تواند راه را برای پایداری و رشد صنعت چاپ هموار کند.
پرسش‌های متداول
۱. چرا واردات صنعت چاپ به این اندازه مشکل‌ساز شده است؟
مشکل اصلی همان تخصیص ارز و زمان‌بر بودن ثبت سفارش است که واردکنندگان را از نقطه صفر به عنوان بن‌بست می‌رساند.
۲. آیا امکان جایگزینی کامل واردات با تولید داخل وجود دارد؟
خیر. بعضی کالاها دارای مزیت نسبی تولید داخل نیستند و اگر تولید شوند، هزینه آنها ممکن است بالاتر از نمونه وارداتی باشد.
۳. چگونه می‌توان کیفیت واردات را تضمین کرد در شرایط فعلی؟
انجام بازرسی‌های فنی، انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر، و استفاده از ضمانت‌های باکیفیت در قراردادها می‌تواند تا حدی کیفیت واردات را تضمین نماید.
۴. آیا نوسان نرخ ارز تنها مشکل واردات است؟
خیر. علاوه بر نوسان ارزی، مشکلات گمرکی، بروکراسی اداری، تأخیر در ترخیص، و ضعف در مدیریت واردات نیز مانع اصلی هستند.
تخصیص ارز واردات افزایش یافت | جزئیات تصمیم جدید بانک مرکزی
افزودن دیدگاه