در سال‌های اخیر، صنعت کاغذ و کارتن با چالش قیمت‌گذاری مواد اولیه روبه‌رو شده است. یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش فشار مالی بر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، مدیریت ضایعات کاغذ به شکلی کارآمد است. در این مطلب، به بررسی موانع و فرصت‌های مدیریت ضایعات کاغذ بخصوص در استان خراسان رضوی، نقش نهادهای دولتی و شهرداری‌ها، و راهکارهای پیشنهادی می‌پردازیم.
دلایل افزایش قیمت کاغذ و نقش ضایعات
کمبود مواد اولیه و افزایش هزینه‌ها
یکی از عوامل اصلی گرانی کاغذ، افزایش قیمت آخال (کاغذ باطله) است. طبق گزارش تولیدکنندگان، قیمت آخال طی یک بازه زمانی از کیلویی ۱۰ هزار تومان به ۲۲ هزار تومان رسیده است.
ضعف در ساختار جمع‌آوری و توزیع
سیستم فعلی جمع‌آوری ضایعات توسط سازمان پسماند، به جای تمرکز بر مدیریت فرآیند، به شکل مزایده و واسطه‌گری اداره می‌شود — یعنی ضایعات به بالاترین قیمت فروخته می‌شود، بدون اولویت به واحدهای تولیدی محلی.
این مسئله باعث خروج ضایعات از استان و افزایش هزینه تأمین ماده اولیه برای تولیدکنندگان می‌شود.
نقش دستگاه‌های دولتی و سازمان‌ها
برخی دستگاه‌های دولتی، ضایعات اداری خود را به مزایده می‌گذارند یا بدون توجه به نیاز صنایع محلی، ضایعات را به خارج می‌فرستند. این رفتار باعث تشدید فشار قیمتی بر صنایع بسته‌بندی می‌شود.
راهکارها و پیشنهادات برای بهبود مدیریت ضایعات کاغذ
همکاری مستقیم با تولیدکنندگان
دستگاه‌های دولتی می‌توانند ضایعات خود را با اولویت و قیمت هماهنگ به تولیدکنندگان محلی بفروشند و از واسطه‌گری جلوگیری کنند.
اصلاح فرآیند مزایده و نظارت بر دلالان
مزایده ضایعات باید محدود شود و فقط تولیدکنندگان شناسنامه‌دار بتوانند در آن شرکت کنند تا دخالت دلالان به حداقل برسد.
توسعه فرهنگ تفکیک و بازیافت
سازمان پسماند باید بر آموزش عمومی و تفکیک زباله در مبدا متمرکز شود تا ضایعات کاغذ سالم‌تر جمع‌آوری شده و کیفیت آن حفظ شود.
ایجاد زنجیره محلی ضایعات
به جای ارسال ضایعات به استان‌های دور افتاده، باید زنجیره‌ای محلی شکل گیرد تا ضایعات در همان استان پردازش شوند و هزینه حمل و انتقال کاهش یابد.
نتیجه‌گیری
با ارتقاء مدیریت ضایعات کاغذ در سطح شهری و استانی، می‌توان فشار قیمت مواد اولیه در صنعت کاغذ و کارتن را تعدیل کرد. این نه تنها به نفع تولیدکنندگان خواهد بود، بلکه منجر به کاهش قیمت نهایی برای مصرف‌کنندگان نیز خواهد شد. اگر شهرداری‌ها و نهادهای دولتی عزم جدی برای همکاری مسئولانه داشته باشند، صنعت بسته‌بندی می‌تواند به سمت ثبات و پایداری حرکت کند.
سوالات متداول
مدیریت ضایعات کاغذ چیست؟
مجموعه فعالیت‌ها و سازوکارهایی است که هدف آن جمع‌آوری، تفکیک، پردازش و بازگرداندن ضایعات کاغذ به چرخه تولید است.
چرا ضایعات کاغذ ارزشمند شده‌اند؟
چون هزینه تأمین کاغذ نو و مواد اولیه بالا رفته، ضایعات تبدیل به منبع مهم تأمین شده‌اند.
چه موانعی در مدیریت بهینه ضایعات وجود دارد؟
دخالت دلالان، مزایده‌های نامناسب، ضعف تفکیک از مبدا، خروج ضایعات از استان.چه نهادهایی باید مسئولیت بیشتری بپذیرند؟شهرداری‌ها، سازمان پسماند، دستگاه‌های دولتی، و انجمن‌های صنعتی
چین؛ غول بی‌رقیب در تولید و مصرف کاغذ
افزودن دیدگاه