ناترازی برق در بهار امسال زودتر از موعد خود را نشان داد؛ بحرانی که معمولاً در اوج گرمای تابستان انتظار می‌رفت، اما حالا با افزایش دما و رشد غیرمنتظره مصرف، صنعت و اصناف را در همان ماه‌های ابتدایی سال با چالش جدی روبرو کرده است. گزارش‌ها از قطعی برق در برخی شهرک‌های صنعتی، زنگ خطری برای تابستانی سخت‌تر به‌صدا درآورده است.
چالش ناترازی زودهنگام؛ چرا بهار امسال به تابستان زودرس تبدیل شد؟
بر اساس گزارش وزارت نیرو، با وجود رشد ۶۲۰۰ مگاواتی ظرفیت تولید برق نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ناگهانی مصرف در اردیبهشت، موجب شد تا توازن میان تولید و تقاضا به‌هم بخورد. این شرایط نشان‌دهنده محدودیت‌های زیرساختی و مدیریتی است که با وجود برنامه‌ریزی‌های پیشین، نتوانستند از بروز این بحران جلوگیری کنند.
۶ عامل اصلی بروز بحران در بهار ۱۴۰۴
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد دلایل متعددی باعث شدند این بحران پیش از موعد آغاز شود. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
۱. کاهش توان تولید نیروگاه‌های برق‌آبی
به دلیل کاهش ۴۰ درصدی ذخایر سدها، تنها بخشی از ظرفیت ۱۲ هزار مگاواتی برق‌آبی کشور در دسترس بود و حدود ۳ هزار مگاوات آن از مدار خارج شد.
۲. افزایش زودهنگام دمای هوا
میانگین دما در اردیبهشت امسال ۵.۵ درجه بیشتر از میانگین بلندمدت بود که باعث افزایش مصرف به‌ویژه در بخش خانگی و تجاری شد.
۳. تأخیر در تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی
به دلیل نیاز زمستانی به برق، تعمیرات دوره‌ای واحدهای سیکل ترکیبی به تعویق افتاد و همین موضوع کارایی این نیروگاه‌ها را کاهش داد.
۴. جهش ناگهانی در مصرف
مصرف برق در اردیبهشت‌ماه به بیش از ۵۷ هزار مگاوات رسید؛ رقمی که ۱۱ هزار مگاوات بیشتر از اوج مصرف در همین بازه سال گذشته بود.
۵. خروج موقت نیروگاه اتمی بوشهر
این نیروگاه هزار مگاواتی به دلیل تعمیرات دوره‌ای تا پایان خرداد از مدار خارج شد که در شرایط فعلی تأثیر زیادی بر تراز انرژی گذاشت.
۶. ساختار معیوب اقتصاد برق
وزارت نیرو با اشاره به مشکلات ریشه‌ای مانند قیمت‌گذاری پایین، نبود جذابیت برای سرمایه‌گذاری، و فرسودگی شبکه، تاکید کرده حل این معضل، نیازمند اصلاحات اساسی است.
بحران ماندگار؛ راهکار کوتاه‌مدت کافی نیست
حتی با اجرای ۱۴ مگاپروژه برای افزایش ظرفیت تولید و مدیریت مصرف، نمی‌توان انتظار داشت این معضل تنها در کوتاه‌مدت برطرف شود. بازسازی ساختار اقتصاد برق، تأمین منابع مالی پایدار، و نوسازی زیرساخت‌ها، از مهم‌ترین پیش‌نیازهای پایداری در این حوزه است.
نتیجه‌گیری: ناترازی برق، زنگ خطر برای تابستان‌های آینده
اتفاقات بهار ۱۴۰۴ نشان داد که بحران انرژی دیگر محدود به تابستان نیست. تداوم این وضعیت بدون اصلاحات بنیادین، می‌تواند تأثیرات مخربی بر تولید، اشتغال و زندگی روزمره بگذارد. وقت آن رسیده که نگاه برنامه‌ریزان از مداخلات مقطعی به راهکارهای پایدار و ساختاری تغییر یابد.
سوالات متداول
چرا ناترازی برق امسال زودتر از موعد بروز کرد؟
به دلیل ترکیب افزایش دما، رشد مصرف و کاهش توان تولید برق‌آبی، این ناترازی به‌طور غیرمنتظره در اردیبهشت ظاهر شد.
آیا اقدامات وزارت نیرو برای جلوگیری از بحران کافی بوده است؟
با وجود اجرای پروژه‌های متعدد، ساختار معیوب اقتصاد برق و ضعف‌های زیرساختی باعث شد این اقدامات اثرگذاری کامل نداشته باشند.
راهکار بلندمدت برای رفع این مشکل چیست؟
سرمایه‌گذاری گسترده، اصلاح ساختار تعرفه‌ها، افزایش بهره‌وری و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند راه‌حل‌های بلندمدت بحران ناترازی باشد.
انعکاس مشکلات و چالش های صنعت کاغذ و مقوا در سایت کاغذشهر:
عدم خودکفایی تولید کاغذ؛ چالش‌ها و راهکارهای ارتقای صنعت کاغذ
افزودن دیدگاه